Wie? Wat?
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina), is een wespensoort die oorspronkelijk afkomstig is van Zuidoost-Azië. Deze hoornaar is echter geïntroduceerd in andere delen van de wereld en is aan een sterke opmars bezig in Europa. Hier wordt hij beschouwd als een invasieve exoot en wordt er actief geprobeerd deze populatie onder controle te krijgen.
Terwijl de Europese hoornaar al lang deel uitmaakt van het lokale ecosysteem en een natuurlijke rol speelt, vormt de Aziatische hoornaar een bedreiging als invasieve soort, met name voor bijenpopulaties en de bijenteelt. Hierdoor is ook de fruitsector slachtoffer, doordat, naast het feit dat de bestuivingen door bijen verminderen, deze invasieve soort enorm verlekkerd is op zoet fruit, zoals druiven en pruimen. De Aziatische hoornaar is niet enkel een ramp voor bijen, inheemse insecten en de fruitsector, maar tevens zeer gevaarlijk voor de mens.
Hoe herkennen?
De Aziatische hoornaar heeft een opvallend uiterlijk dat zich onderscheidt van veel andere wespensoorten.
Hier zijn enkele kenmerken van het uiterlijk van de Aziatische hoornaar:
- Grootte: De Aziatische hoornaar is groter dan veel inheemse wespensoorten. De koninginnen kunnen een lengte van ongeveer 3 cm bereiken, terwijl de werksters iets kleiner zijn.
- Kleur: Het lichaam van de Aziatische hoornaar is overwegend donkerbruin tot zwart, met een opvallende oranjegele band aan het achterlijf. De kop is donker, en het borststuk heeft donkere vlekken.
- Poten: Deze zijn geel aan de uiteinden, wat een opvallend contrast vormt met de donkere kleur van het lichaam.
- Vleugels: Ze hebben donkere vleugels, die donkerbruin tot zwart van kleur zijn.
- Kop en ogen: De kop is oranje, groot en heeft kauwende monddelen. De ogen zijn relatief grote samengestelde facetogen, wat typerend is voor wespen.
- Angel: Zoals bij alle wespen, hebben ze een angel die ze kunnen gebruiken voor verdediging.
Verwar de Aziatische hoornaar niet met de Europese hoornaar
In de afbeelding zie je de verschillen tussen de Aziatische en de Europese hoornaar.
De Europese hoornaar is groter en heeft een overwegend geel achterlijf, zijn poten zijn roodbruin van kleur. Het typische kenmerk van de Aziatische hoornaar zijn de gele poten en slechts 1 geeloranje band op het achterlijf.
Wat zie je doorheen het jaar?
- In de lente bouwt één koningin Aziatische hoornaar een nest. Dit is zo groot als een pingpongballetje en kan je vinden op een beschutte plaats, bijvoorbeeld onder een afdak of in een hok.
- Vanaf juni komen de eerste werksters uit en groeit het nest verder uit, tot de grootte van een kleine voetbal. Nu kan je starten met het opsporen van nesten via de wiekpotmethode.
- Vanaf augustus verhuist 70% van alle nesten naar een hoger gelegen plaats wegens plaatsgebrek. Een tweede nest wordt dan gebouwd hoog in de top van een boom of aan een gevel. De volledige kolonie verhuist naar dit tweede nest, en het eerste nest wordt verlaten.
- Op het einde van de zomer kan een nest een doorsnede tot 1m bereiken.
- Met het vallen van de bladeren in de herfst wordt een nest Aziatische hoornaar beter zichtbaar.
- In de winter sterven darren en werksters, enkel koninginnen zoeken een overwinteringsplaats. Je kan uitzonderlijk een koningin Aziatische hoornaar tegenkomen in huis, die vroegtijdig is ontwaakt. Een nest dat in de winter wordt gevonden is niet meer actief, er zitten geen hoornaars in. Ze hoeven dus ook niet bestreden te worden.
Wat te doen?
Benader in GEEN geval zelf het nest, Aziatische hoornaars kunnen zeer agressief reageren in de buurt van een nest. Dit kan faliekant aflopen.
- Het actief wegvangen van koninginnen in het voorjaar (periode februari-juni) is één van de meest gebruikte methodes voor bestrijding van Aziatische hoornaar in Europa. Let wel, enkel binnen een onderzoekcontext is het plaatsen van vallen verantwoord. Indien interesse mag je contact opnemen met tom@bieentelers.be.
- In de lente bouwt één koningin Aziatische hoornaar een nest. Dit is zo groot als een pingpongballetje en kan je vinden op een beschutte plaats, bijvoorbeeld onder een afdak of in een hok. Kijk in en rond uw woning en meld bij Vespawatch een mogelijk nest van Aziatische hoornaar.
MELD EEN NEST
MELD EEN WESP
- Contacteer een privaat bestrijder bij acuut gevaar, bijvoorbeeld wanneer het nest zich nabij een woning of andere risicovolle plaats bevindt. Hier vindt u een overzicht van erkende bestrijders van Aziatische hoornaar in Vlaanderen: https://vespawatch.be/eradicators/
De stad Zoutleeuw beschikt ook over een subsidiereglement ter bestrijding van de Aziatische hoornaar. Vraag uw subsidie aan.
Meer info?
Ben je bereid te helpen of heb je graag meer info? Dan kan je contact opnemen via tom@bieentelers.be. De Imkersbond Sint-Truiden voorziet dan de nodige professionele begeleiding (ook voor particulieren, niet enkel voor imkers).
